Onbalans sluipt er ongemerkt in...
Veel mensen die ik spreek (privé en in mijn werk) werken in hun functie omdat ze daar ooit ingerold zijn en dingen gewoon lopen zoals ze lopen. Ze zijn lang niet altijd bewust bezig met hoe ze in hun vel zitten en of hun functie –nog steeds- de juiste is. Ik luister dan ook regelmatig naar het verhaal van iemand die zijn of haar grenzen niet herkent, er vaak ongemerkt privé steeds meer dingen op zijn bordje bij heeft laten komen (gezin, zorg voor een zieke ouder, vrijwilligerstaken bijvoorbeeld).
Als daar dan een onbalans in ontstaat, bijvoorbeeld door verzwaring van het werktakenpakket, een reorganisatie, extra benodigde zorg voor een kind, de ouder komt na een lange mantelzorgperiode te overlijden, dan kan er ineens een “gat” ontstaan waarin iemand valt. Het begint met vermoeidheid, tegenzin bij het opstaan en naar het werk gaan, geen energie om nog dingen naast het werk te doen, vage fysieke klachten en soms in tranen uitbarsten om niets. Ik ben geen arts, maar dit zijn kenmerken die ik vaak tegenkom als iemand tegen uitval aanzit.
Re-integratie kost veel tijd
Pas op het moment dat iemand is uitgevallen en daadwerkelijk met zichzelf aan de slag gaat, komt er ruimte voor perspectief op terugkeer naar werk. Daar kan zomaar een tijd overheen gaan: huisarts, bedrijfsarts, gesprekken met de huisartsenpraktijkbegeleider, toch naar een psycholoog, starten met dagritme, wandelen/sporten en een hoop zelfreflectie. Als dat loopt, komt er ruimte in het hoofd van de medewerker om na te denken over hoe terug te keren in eigen of ander werk.
Blijkbaar moet iemand eerst tegen zijn/haar grenzen aanlopen, voordat er aandacht komt voor hoe iemand in z’n vel zit in het werk. De (positieve) keerzijde is, dat het je dwingt om opnieuw naar jezelf te kijken, naar waar je daadwerkelijk energie van krijgt, blij van wordt. Je komt tot nieuwe keuzes en in het werk help ik daarbij als re-integratie- en loopbaanadviseur. Bij één van mijn vorige werkgevers is er preventief aandacht voor de loopbaan van medewerkers: zij kunnen vrijblijvend gebruik maken van een online loopbaanportaal met veel informatie over gezond werken en leven, de mogelijkheid om vrijblijvend met een onafhankelijk loopbaanadviseur te sparren en je vindt er informatie over opleidingen en trainingen.
En geld...
Helaas vormt dit nog een uitzondering en lijkt het alsof werkgevers liever tijd en geld in re-integratie van zieke medewerkers investeren (waartoe men wettelijk verplicht is) dan in het zorgen voor een optimale match tussen medewerker en werk en privé.
In mijn werk als re-integratieadviseur is het mijn taak om arbeidsongeschikte medewerkers terug te begeleiden naar werk dat past bij de levensfase en ontwikkeling van de medewerker. Dit gaat echter gepaard met een periode van uitval, mogelijk voorafgegaan door minder goed functioneren. Ik vind dat zonde, zonde voor de medewerker en zonde voor de organisatie. Mijn vakgenoten en mij hoor je niet mopperen: de vacatures voor re-integratieadviseurs liggen voor het oprapen. En natuurlijk adviseer ik leidinggevenden om op tijd de signalen bij een medewerker te herkennen en een interventie te doen, en bespreek ik de verzuimanalyse en geef tips hoe ze met de verschillende vormen van verzuim kunnen omgaan. Het is echter veel leuker om het niet over zieke medewerkers te hebben, maar over de teamsamenstelling en hoe teamleden (en leidinggevende) goed in hun vel blijven zitten!
Hoe krijgen we organisaties zover dat zij meer investeren in ontwikkelen en begeleiden van medewerkers en hoe kun je een medewerker bewuster maken van de keuzemomenten in zijn loopbaan? Het kostenplaatje bij verzuim kan ik zo oplepelen (doorbetaling maximaal twee jaar salaris, werkgeverslasten, vervangingskosten, bedrijfsarts, re-integratiebegeleiding, overige interventies, kosten Tweede spoor, 10 jaar doorbelasting van mogelijke WIA/VGA-premies enz.). Hoe dat is als je investeert in het eerstgenoemde en daarmee verzuim voorkomt, is lastiger te duiden omdat dit op langere termijn pas zichtbaar wordt.
Preventie krijgt meer aandacht
Gelukkig zien steeds meer organisaties het belang in van investeren aan de "voorkant" en bieden zij hun medewerkers de ruimte en (digitale) tools om aan hun loopbaan en persoonlijke balans te werken op een manier die bij hen past.
Het lijkt mij in ieder geval leuker werken in een organisatie die structureel aandacht heeft voor hoe je in je vel zit en die ook van jou als medewerker verwacht dat jij bewust en actief in je loopbaan zit!
Jet