In mijn werk en privé heb ik regelmatig contact met volwassenen en jongeren die er een extra uitdaging bij hebben: ASS (stoornis in het Autistisch spectrum) of ADHD. Melisa Visser, Autismecoach, weet alles van Autisme, ik ben gespecialiseerd in werk dat bij je past, een mooie combinatie dus! Ik heb daarom aan Melisa om tips gevraagd om, ook met ASS, nog beter in “je vel” in je werk te zitten. Zij deelt die verderop in dit blog met je! Meer informatie over de dienstverlening van Melisa vind je op https://www.ban-pe.nl/.
Ik ken overigens best veel mensen die uitstekend functioneren mét ASS en heb gemerkt dat ASS (of ADHD) pas een onderwerp wordt als iemand daarin vastloopt of dreigt vast te lopen. Een mooi voorbeeld daarvan is de functie van onderzoeker bij een universiteit: waar vroeger alle mogelijkheid bestond om je volledig op je onderzoek te focussen, wordt tegenwoordig van een onderzoeker verwacht dat hij/zij ook doceert, Promovendi begeleidt, publiceert én fondsen werft. Als je sterkste kwaliteit juist het focussen op je onderzoek is, en minder op het communicatieve vak ligt (lesgeven, met een vlotte babbel met investeerders praten), zijn dit onderdelen waarop de energie wegloopt. Zo zijn er meer voorbeelden te noemen: van fijn achter je laptop in je eigen of gedeelde kamer naar flexwerken in een kantoortuin, met alle prikkels die daarbij komen kijken en die eerlijk gezegd weinig mensen, en zéker niet de introverte collega’s of collega’s met een prikkelverwerkingsstoornis, tot hun recht laten komen…
Medewerkers met een vorm van autisme hebben vaak een extreem oog voor detail, analytisch denkvermogen en doorzettingsvermogen. Sommige organisaties begrijpen heel goed wat er nodig is om die medewerkers goed te laten presteren! Er zijn zelfs organisaties die inspelen op de kwaliteiten van iemand met ASS in combinatie met uiteraard de technische kwaliteiten die voor de functie worden gevraagd. Denk aan softwareontwikkelaar Carapax IT in Eindhoven, die juist mensen met een ASS-achtergrond aanmoedigen om te solliciteren en hen de juiste omgeving biedt om prettig te werken. Grote bedrijven halen graag jonge werklozen met autisme binnen. Onder meer Philips, ASML en DAF beginnen komend jaar met een gezamenlijk project om jonge computerspecialisten met autisme een opleiding en baan te bieden. En je moet de verpleegkundigen de kost geven die in het ziekenhuis rondlopen met ADHD! Een hectische baan, veel en snel schakelen, onregelmatigheid: de een loopt er op stuk, de ander floreert juist in een niet al te eentonige baan!
Eerst zelf vaststellen wat jij nodig hebt, is belangrijk. Als jij weet in welke functie en omgeving jij het beste tot je recht komt en je energie goed in balans blijft, ook in combinatie met je thuissituatie (wellicht heb je jonge kids, wat ook veel prikkels kan opleveren), vergroot je de kans op gezond en duurzaam werk.
De tips van Melissa bij jouw oriëntatie op werk dat bij je past
• Je hoeft niet op alle punten van een vacature te moeten voldoen om te mogen solliciteren.
• Ken je eigen kwaliteiten en wat jouw toevoegde waarde is voor de werkgever: welke bijdrage kan jij leveren om het werk te kunnen doen?
• Ken jouw valkuilen en weet met welke vaardigheden je meer moeite hebt. Hoe ga je hiermee om?
• Soms is het eerst nodig om werkervaring op te doen dan meteen te zoeken naar de droombaan. Let op dat de tijdelijke baan voor werkervaring wel iets moet zijn wat je leuk vindt en ook energie geeft om te doen.
• Vertellen dat je Autisme hebt is niet persé nodig. Benoem liever specifieke wensen wat voor jou van belang is om je werk goed te kunnen doen. Bijvoorbeeld geen opdrachten tussendoor via telefoon ontvangen, maar via de mail.
• Uit praktisch oogpunt: houd rekening met reistijd, extra prikkels in het openbaar vervoer of nog een lange rit naar huis rijden. Indien het minder bij jou past: is een gedeelte van de werkzaamheden vanuit huis mogelijk?
• Besef dat er meer mogelijk is dan je denkt! Geloof in jezelf dat je het waard bent en dat jij een bijdrage mag leveren aan de maatschappij!
En hoe blijf je goed in je vel in je werk in combinatie met thuis?
• Zorg voor een goede balans tussen stress en ontspanning: heb je een lange werkweek? Plan van tevoren wanneer je je boodschappen haal en kook bijvoorbeeld voor meerdere dagen. Wat kun je van tevoren al voorbereiden zodat je in de ochtend niet hoeft te haasten?
• Vergeet tussentijdse pauzes niet! Liever elk uur 5 minuten pauze nemen door bijvoorbeeld op te staan en een flesje water te pakken, dan doorwerken tot de middagpauze en met hoofdpijn de rest van de middag verder te moeten werken
• Focus per keer op 1 taak. Ben je bezig met een opdracht en krijg je tussendoor een vraag? Als het mogelijk is, parkeer deze vraag naar een later moment en maak je eigen taak eerst af. Is het niet mogelijk, noteer dan voor jezelf waar je gebleven bent.
• Indien mogelijk: geef jezelf schakeltijd. Sluit de ”mapjes” die openstaan in je hoofd. Ben je klaar met een opdracht en ga je aan een nieuwe opdracht beginnen? Wees bewust van het begin en einde.
• Wees duidelijk in je communicatie in wat je wel of niet wilt. Mensen met Autisme wil graag het goed gaan graag door en kunnen soms moeilijk hun grenzen aangeven. Heb je hier moeite mee? Vraag bedenktijd! “Ik kom er over 10 minuten bij je op terug”. Vraag jezelf af wat je daadwerkelijk zelf wil zonder de druk van de ander te voelen die op dat moment tegenover je staat.
• Vaak is het prettig om een buddy of één aanspreekpunt te hebben waar je met je vragen terecht kan, of samen mee kan sparren. Iemand waarmee je goed klikt en waarbij jullie elkaar goed begrijpen.
• Vind je pauzes met anderen in de kantine te druk en kost het je te veel energie? Kijk naar mogelijkheden om na het eten een rondje buiten te lopen om je hoofd weer leeg te maken. Ga sowieso even naar buiten om een frisse neus te scheppen tijdens een werkdag. Ervaar wat 5 minuten aan buitenlucht jou kan opleveren!
Melisa &Jet